Ülke genelindeki tüm sağlık kuruluşları, 1 Haziran tarihinde Sağlık Bakanlığının yayımladığı “COVID-19 Pandemisinde Normalleşme Döneminde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi” ile normalleşme döneminde gerekli önlem ve bilgilendirmeleri alarak, çalışmalara başladı.

Rehberde hastanelerin ameliyathanesinden hasta odalarına, sosyal mesafeden sağlık personelinin eğitimine kadar birçok konuda detaylı bilgilendirme bulunuyor.
Rehberin ve hastanelerde titizlikle yürütülen tüm çalışmaların ise tek bir amacı var; koronavirüs önlemlerini aksatmadan sağlık hizmetinin eksiksiz ve güvenli bir şekilde devam etmesi.

Bu titiz çalışmaların yürütüldüğü kurumlardan biri de Sancaktepe Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi.

Başhekim Doç. Dr. Nurettin Yiyit, TRT Haber’e yeni dönemde aldıkları önlemleri ve süreci nasıl yönettiklerini anlattı.

İlk adım koronavirüs incelemesi

Koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen operasyon ve işlemlere 1 Haziran tarihinde yeniden başlandı. Bu dönemde ilk olarak hastaların koronavirüs geçmişlerine ve güncel koronavirüs durumlarına bakılıyor, çıkan sonuca göre yol haritası belirleniyor. Ameliyat öncesi, ameliyat aşaması ve ameliyat sonrası olarak toplam üç aşamada ele alınan bu süreci Doç. Dr. Nurettin Yiyit şu sözlerle anlatıyor:

“Sonuçta azalmış olsa da hala devam eden bir COVID-19 salgını var. Bir yandan da tedavileri ertelenmiş ve tedavilerinin bir şekilde yapılması gereken grup var. Bu ikisini dengeli götürmek lazım. O yüzden bazı protokoller oluşturduk, Sağlık Bakanlığımızın düzenli olarak yayımladığı rehberler var. Bunlar bize fikir veriyor, aynı zamanda hastaneler olarak da herkes kendi fiziki yapısı ve elindeki imkanlara göre bir algoritma oluşturuyor. Biz de tabii buna göre oluşturduk.
Hastanın ameliyat öncesi durumunu üç şekilde hazırlıyoruz. COVID pozitif hastalarının da ameliyat edilmesi ve tedavilerinin yapılması lazım. Bir şüpheli hastalar var, COVID olduğu düşünülen ama teşhisi konulmamış. Bir de COVID durumunun negatif olduğunu bildiğimiz hastalar var. COVID olduğu belgelenmiş ve COVID şüphesi olan her iki grubu sanki COVID pozitifmiş gibi hazırlıyoruz. Ama COVID negatif hastalarda da normal salgın olmadan önceki dönem gibi gidiyoruz. Ama ortak bir şey var, bütün hastalarımızı ameliyata almadan önce COVID açısından değerlendiriyoruz."

"Normalde bir hastanın ameliyat öncesi tahlillerinin bir ay içinde yapılmış olmasını istiyorduk, ama şimdi son hafta içinde yapılmış olmalı diyoruz. Çünkü hastanın kan değerleri bize sinyal veriyor. Enfeksiyon ve benzeri değerlerde yükseklik var mı diye bakıyoruz. Bir de hastalardan mutlaka ameliyattan önce PCR testi alıyoruz. Bu test sonucunda ve kan tahlillerinde bir anormallik yoksa korkacak bir şey yok demektir. Eğer şüphelendiğimiz bir durum varsa enfeksiyon hastalıkları uzmanının değerlendirmesi istiyoruz. Bir de hastaların ameliyattan önce mutlaka ateşlerine bakıyoruz. Hastaları ameliyata ve işleme mutlaka maskeli kabul ediyoruz. Hastanın ameliyat öncesindeki COVID durumunun ayrımını iyi yapıyoruz.“

Farklı ameliyathaneler farklı önlemler

Ameliyat öncesi test ve kontrollerin ardından koronavirüs testi negatif olan hastalarla, koronavirüs testi pozitif olan ve koronavirüs şüphesi olan hastalar farklı odalara alınıyor farklı ameliyathanelerde farklı prosedürlerle operasyona giriyorlar. Ameliyat sonrasındaki süreçte de aynı önlemler devam ediyor. Hastaların takipleri özel olarak hazırlanmış farklı alanlarda sürdürülüyor.

“Ameliyatların yapılma aşamasına geçtiğimizde de ikiye bölünüyoruz. Ameliyathanelerde ayrı bölümler oluşturuldu. COVID’li hastalar ve COVID şüphesi olan hastalar farklı, COVID negatif olan hastalar farklı ameliyathanelere alınıyor. Bir defa bu hastaların ameliyathane girişlerini de ayırdık, ayrı ayrı kapılardan giriş çıkış yapılıyor. Bu hastaların salonlarını da ayırdık. COVID pozitif ve COVID şüpheli hastaları negatif basınçlı alanlarda değerlendiriyoruz. Yedekleriyle birlikte negatif basınçlı ameliyat odaları hazırladık. Ayrıca bu ameliyathanelerde mümkün olduğunca az sayıda alet ve malzeme bulunduruyoruz, minimal şekilde. Alan sanki kirliymişçesine yaklaşılıyor. İçerideki odanın havası sürekli vakumlanıp temizleniyor. Giriş kısmında koruyucu kıyafetlerin maksimum seviyede tutulduğu hatta anestezi cihazlarının dahi üzerinin örtüldüğü bir ortam şeklinde yapılıyor. COVID negatif hastalarının ameliyatını da pozitif basınçlı normal ameliyat ortamında gerçekleştiriyoruz.
Bu her iki hasta grubunun ameliyat sonrası hem yoğun bakım hem de normal takip alanlarını da birbirinden ayırdık. COVID durumu pozitif ve şüpheli olan hastaların takipleri gene negatif basınçlı ayrı alanlarda yapılıyor.”

Acil hastalar için de önlemler sıkı tutuluyor

Planlanmış işlemler için ameliyat öncesinde gereken kontrol ve testlerin yapılabildiğini ancak plansız işlemlerde böyle bir imkanın olmadığını belirten Yiyit, acil hastalar için önlemlerin sanki COVID durumu pozitifmiş gibi ele alındığının altını çiziyor:

“Planlanmış hastaların yanı sıra bir de acil ameliyata alınması gereken hastalar oluyor. Tabii bu hastaların COVID durumunu değerlendiremiyoruz. O zaman, sanki gelen hasta COVID’liymişçesine hazırlıklı oluyoruz ve ona uygun oda da işlemi ona uygun şartlarda gerçekleştiriyoruz.”

Hataneler arası iş birliği 

Koronavirüs salgını ve normalleşme döneminde sağlık sisteminin elini güçlendiren en önemli kaynaklardan bir tanesi de alan hastaneleri. Yapılan iş birlikleriyle birlikte bazı hastaneler sadece COVID durumu negatif hastalara hizmet veriyor. Bu sayede sağlık sisteminde yaşanabilecek aksamaların önüne geçiliyor. 

“İstanbul ve diğer illerimizde elimizde şöyle bir güç var. Bazı dal hastanelerimiz var. Örneğin kalp damar hastaneleri, göğüs hastaneleri, kadın doğum hastaneleri gibi. Bazı hastanelere şunu söyledik ‘COVID negatif olanlar sadece bu hastanelere alınsın, COVID pozitif hastaların işlemleri burada yapılmasın’ gibi hastaneler arasında da bir iş birliği yapıldı. Özellikle dal hastanelerinde mümkün olduğunca COVID olanları almama gibi bir planlama yapıldı. Ama diğer büyük hastanelerimizde de biz kurguyu COVID negatif, COVID şüpheli ve COVID pozitif hastaların üçünün de ayrı yönetileceği şekilde algoritma oluşturduk ve ayrı mekanlarda ayrı tedbirlerle şu an yürütüyoruz.”