Her yıl bahar aylarında sıklıkla duyduğumuz mantar kaynaklı zehirlenmeler ve ölümler bu bahar daha çok gündeme gelebilir. Zira bol yağışlı kış aylarının ardından yine yağışlı geçmesi beklenen bahar ayları mantarların pıtrak gibi çoğalmalarına yol açıyor. Bu kadar bol olmaları ölümlere kadar varabilen bilinçsiz tüketimleri de artırıyor.

Mantar yoğunluğu özellikle yağışın yüksek olduğu senelerde artıyor. İlkbahar dönemlerinde mantarların toplanmasıyla zehirlenme vakaları da görülmeye başlıyor. Zehirlisi ile zehirsizi arasında küçük nüanslar bulunan ve uzmanlık gerektiren mantarlar için uyarılarda bulunan Hacettepe Üniversitesi Çevre Sağlığı Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, doğada yetişen mantarların kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini söylüyor.

Bilinçsiz mantar tüketimi ölümle sonuçlanıyor

‘’Ülkemizde 100 civarında zehirli mantar türü tespit edilmiştir’’

Bu maddelerin çok çeşitli ve hayati tehlike oluşturabileceğini vurgulayan Yavuz;

‘’Bu maddeler bütün mantar türlerinde bulunmaz, zehirli mantar türleri olarak sınıflandırılan mantarlarda bulunur. Bu mantarların çeşitli biçimlerde yenmesi durumunda zehirlenme belirtileri ortaya çıkabilir. Ülkemizde 300 civarında yenilebilir mantar olduğu tahmin edilmektedir. Bu alanda çalışan uzmanların yaptıkları değerlendirmelere göre ülkemizde 100 civarında zehirli mantar türü tespit edilmiştir ve bunların 10 tanesi ölümcül zehirlenmelere neden olabilmektedir’’ tespitinde bulunuyor.

Belirtiler farklılık gösterebilir

Mantar zehirlenmelerinde belirtiler mantarın türüne göre farklılık gösteriyor. Yavuz bu farkları şöyle açıklıyor.

‘’Zehirli mantarları yedikten belirli bir süre sonra bazı belirtiler ortaya çıkar, bu belirtilerin süresi ve ağırlığı, tüketilen mantar türüne, bu mantardaki zararlı maddenin türüne, tüketilen miktara ve tüketen kişinin özelliklerine göre değişebilir. Tüketilen mantarın türü ve miktarı da önemli olmakla birlikte bazı mantar türlerinden bir adet bile yendiğinde ağır belirtiler ortaya çıkmakta hatta bu tek bir adet mantar kişinin ölümüne bile neden olabilmektedir’’ dedi.

‘’Belirtilerin ortaya çıkış süresi değişkendir’’

Doktor Yavuz bazı belirtilerin erken dönemde bazılarının ise daha geç dönemde görüldüğüne de dikkat çekiyor.

"Bazı belirtiler alerjik belirtiler olarak da ortaya çıkabilir. Erken dönemde belirtiler zehirli mantar tüketildikten 2 saat sonra başlayabilir. Bu süre 6-24 saate kadar uzayabilir hatta bazı belirtiler günler sonra da görülebilir. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü zehirli mantarı yedikten sonra 2 saat içinde sersemlik, uyku hali, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüzde ve boyunda kızarma, ağızda metal tat duyusu, bulantı, kusma, terleme gibi belirtilerin görülebildiğini vurguluyor. Bazı mantar türlerinin yenmesinden 6 saat sonra ise bulantı, kusma, ishal, ateş, çarpıntı, karın ağrısı, karaciğer-böbrek fonksiyon bozuklukları ve hatta ölümle sonuçlanan zehirlenme belirtilerinin de ortaya çıkabildiğini belirtmektedir.’’

Mantarların pişirilmesi zehrini azaltmaz

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre mantar zehirlenmeleri 6-24 saat içinde görülüyor. Ölümcül zehirlenmenin genellikle karaciğer, böbrek ve sinir sistemleri üzerinde etkilerle oluştuğunu vurgulayan Yavuz, ‘’Zehirli mantarların çiğ ya da pişirilerek yenmesi durumu genellikle değiştirmez çünkü pişirmek veya mantarı soymak zehirli mantarlardaki maddeleri inaktive etmez. Bu mantarların çiğ ve pişmiş mantarlar dışındaki diğer tüketim biçimleri de (konserve vb) risklidir.  Yağışların sıklaştığı ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde zehirlenmeler daha sık görülmektedir’’ diye uyarılarda bulunuyor.

Zehirlenme durumunda 114 numaralı telefon aranmalı

Mantar zehirlenmelerinde belirtiler ortaya çıktıktan sonra acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvuruda bulunmak ve Sağlık Bakanlığı Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ne haber vermek gerekiyor.