•  Soru Sor

    Soru Sor

    Kişisel verilerin korunması kanununu okudum anladım (KVKK)
    GGüvenlik Numarası.

  • 0850 532 5 236 (CEO)
  • Sağlık İletişim Platformu
  • Hakkımızda
  • Doktorlarımız
  • Videolar
  • Bu Test Nerede Yapılıyor?
  • İletişim

Sağlık

  • Makaleler
  • Sağlık
  • İyisiyle kötüsüyle kolesterol

İyisiyle kötüsüyle kolesterol

  • Sağlık İletişim Platformu
  • 28
  • Sağlık

İyisiyle kötüsüyle kolesterol

İnsan vücudunda ciddi sorunlara yol açıyor, uzun yıllar fark edilemiyor, kontrol altına alınmazsa damar sertliğine varan önemli sorunlar doğuruyor. Neredeyse üç kişiden birinde görülen kolesterolden bahsediyoruz...

Aslında sağlıklı yaşamak için gerekli bir yapı taşı olan kolesterol nasıl vücudun düşmanı hale geliyor? Halk dilinde “kötü” olarak bilinen kolesterol hangisi? Sağlıklı bir kişide olması gereken kolesterol düzeyi ne? Sağlık Bilimleri Üniversitesi İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Alpaslan Tanoğlu merak edilenleri TRT Haber'e anlattı.

Sağlıklı yaşam için gerekli yapı taşı

“Kolesterol hem kanda hem de başta karaciğer olmak üzere birçok organda vücut tarafından yapılan bir lipit; yani yağ türevi” diyen Doç. Dr. Tanoğlu, devamında şunları anlatıyor:

“Sağlıklı yaşamamız için gerekli bir yapı taşıdır. Onun için vücutta normalde de bulunuyor.”

Doç. Dr. Tanoğlu, kolesterolün insan vücudu için neden gerekli olduğunu ise şöyle ifade ediyor:

“Hücrelerin dışında bir hücre zarı bulunuyor. Bunun sağlıklı bir şekilde devamı için gerekli. Yine bir kısım hormonların yapısı için de kolesterole ihtiyaç var. Mesela D vitamini oluşturulmasında bile kolesterol vazife alır. Yani aslında vücuttaki fizyolojik olaylarda da rol olan bir yapı taşıdır. Onun için tamamıyla kolesterol zararlıdır demek aslında yanlış bir tanımlama.”

Grafik: TRT Haber

LDL ve HDL ne anlama geliyor?

Kolesterol suda çözünmüyor. Yani kana kendi başına geçemiyor ve vücutta dolaşamıyor. Bu noktada devreye karaciğer tarafından üretilen lipoproteinler giriyor. Kolesterol vücuda işte bu lipoproteinler tarafından dağıtılıyor. Bunlar düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) olarak ikiye ayrılıyor. LDL, halk arasında “kötü kolesterol” olarak biliniyor. Doç. Dr. Tanoğlu'na kulak veriyoruz:

“Eğer kolesterol seviyesi normalde olması gereken düzeyden fazla çıkarsa damarların iç çeperlerinde birikmeye başlıyor. Böylece damar sertliği olarak bilinen artero skleroz dediğimiz o yapı oluşuyor. Kolesterol plakları oluşuyor. Sonra yavaş yavaş zamanla o damarın hem elastikiyetini bozuyor hem de damarın içini doldurarak daralmaya sebep oluyor.

Kanda küçük pıhtılar halinde birikerek maalesef kan akışını bozabiliyor, hatta ciddi bir şekilde yavaşlayabiliyor. Bu durum kalp damarlarında olursa kalp krizine sebep oluyor. Bacaklarda olursa kan gitmediği için o hastanın yürümesini bile engelliyor. Hangi organı, hangi dokuyu etkilerse o doku ya da organın fonksiyonlarını kötü yönde etkiliyor.”

HDL ise “iyi kolesterol” olarak biliniyor. Kolesterolün doku ve damarlardan karaciğere taşınmasını sağlıyor. Kanda yüksek miktarda kolesterol bulunmasını engelleyerek aslında koruyucu bir rol üstleniyor.

Fotoğraf: Getty Images

Kötü kolesterol neden artıyor?

Peki kötü kolesterol neden artıyor? Bunun başta gelen sebebinin hareketsiz yaşam tarzı olduğunu ifade eden Doç. Dr. Tanoğlu, “Egzersiz yapılmaması hem lipit ve yağ dengesini hem de kolesterol dengesini negatif yönde etkileyerek kötü kolesterolün artmasına sebep oluyor” diyor.

Bir diğer önemli sebep ise beslenme şekli... Dengesiz ve sağlıksız beslenme, fast-food tarzı beslenme, abur cubur tüketme, özelikle trans yağlar bakımından zengin gıdalar tüketme alışkanlığının kolesterolü artırdığına dikkat çeken Doç. Dr. Tanoğlu, şöyle devam ediyor:

“Özellikle kırmızı ette bir kısım yağ oranı yüksek. Yani hayvani gıdalar da çok tüketilirse kolesterol yükselebiliyor. Onun dışında obezite de vücuttaki dengenin ve hormonal düzenin bozulmasına neden olduğu için kolesterolü artırabilir. Sigara alışkanlığı, şeker hastalığı gibi bir kısım hastalıklar kolesterol seviyesini bozabiliyor. İleri yaş da yine iyi ve kötü kolesterol dengesini bozulmasına sebep olabiliyor.”

İdeal kolesterol değeri ne?

Yüksek kolesterolün spesifik bir belirtisi yok. Yıllarca sinsice seyredebiliyor. Onun için özellikle ailesel yatkınlık da varsa kolesterole karşı uyanık olmak gerekiyor. Belli periyotlarla kolesterol değerlerine bakılması bunun için büyük önem taşıyor.
Peki ideal kolesterol değerleri ne olmalı? Tamamen sağlıklı ve genç bir bireyde LDL, yani kötü kolesterolün 130 mg/dl’nin altında; HDL'nin, yani iyi kolesterolün genel olarak 40 mg/dl'nin üzerinden olması ideal.

Ancak bu değerler kişilerin yaşı ve mevcut hastalıkları göz önüne alındığında farklılık gösteriyor. Burada ise esas olan kolesterolü mümkün olduğunca normal sınırlara indirmek:

“Örneğin diyabet hastalarında zaten vücudun damar yapısı etkilendiği için biz kolesterolü mümkün olduğu kadar ideal sınırlara çekmeye çalışıyoruz. Mesela diyelim kötü kolesterolü 100 mg/dl ve altına çekmeye çalışıyoruz.”

Fotoğraf: Getty Images

Kolesterolü düşürmenin yolları

Kötü kolesterolü düşürmenin ilk yolu düzenli egzersiz… Prof. Dr. Tanoğlu, bunun için haftanın 3-5 günü en az 30 dakika tempolu yürüyüş öneriyor. Sigara ve alkol alışkanlığı olanların bunu bırakması gerektiğini de ifade ediyor. Yine kilo fazlası olanların da ideal kilo ağırlığına dönmeleri gerektiğini vurguluyor. Beslenme şekline de dikkat çeken Prof. Dr. Tanoğlu, Akdeniz mutfağı gibi özellikle sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeyi öneriyor. Balık, zeytinyağı, kepekli tahılları tüketmenin kötü kolesterolden koruduğunun ve iyi kolesterolü olumlu yönde etkilediğinin altını çiziyor.


Grafik: Nursel Cobuloğlu 

Doktorlarımızdan

  • Prof. Dr. Nilda Sütay Süslü

    sık sorulan sorular

    sık sorulan sorular

    Tiroid kanseri nasıl tedavi edilmelidir? Tiroid kanserlerinin büyük bir kısmı, yavaş seyirli kanserlerden oluşmaktadır. Tiroid kanseri, boyundaki lenfatik kanallar ve lenf düğümleri boyunca il...

  • Prof. Dr. Esra Eryaman

    Geniz eti ve bademcik hakkında merak edilenler...

    Geniz eti ve bademcik hakkında merak edilenler...

    Geniz eti ve bademcik nedir? Görevleri nelerdir?Çocuğunuz ağzını açtığında boğazın iki tarafında gördüğünüz küçük oval şekilli yapılar bademciklerdir. Geniz eti (adenoid) ise, aynı sistemin görünmey...

  • Prof. Dr. Ahmet Emre Süslü

    Uyku apnesi ve burunda tıkanıklığa yol açan septum deviasyonum var, burun tıkanıklığını gidermek i...

    Uyku apnesi ve burunda tıkanıklığa yol açan septum deviasyonum var, burun tıkanıklığını gidermek i...

    Burun tıkanıklığınız düzeldiği zaman uyku kaliteniz artacaktır ancak burun ameliyatı tek başına uyku apnesi hastalığını düzeltmez. Uyku apnesi tedavisi için üst havayolunu genişletici diğer ...

  • Doç. Dr. Resul ARISOY

    Fetal Biyofizik Profili - Doppler Ultrasonografi

    Fetal Biyofizik Profili - Doppler Ultrasonografi

    Anne karnında bebeğin hareketi, tonusu, solunumu, suyu ve NST (non stress test) değerlendirilmesi ile yapılan 30 dakikalık bir muayenedir. Her biri 0 veya 2 puan olarak puanlanır. Fetal biyof...

  • Prof. Dr. Ahmet Emre Süslü

    Geniz eti ameliyatını hangi yöntemle yapıyorsunuz?

    Geniz eti ameliyatını hangi yöntemle yapıyorsunuz?

    Çocuklarda çok sık karşılaşılan geniz eti (adenoid) büyüklüğünün tedavisi çoğu zaman cerrahi olarak yapılmaktadır. Geniz eti ameliyatı (adenoidektomi) klasik olarak ağız yoluyla, adenotom denilen al...

  • Memorial Şişli Tüp Bebek Merkezi

    İnfertilite nedir? Hangi durumlarda infertilite merkezine başvurulmalıdır?

    İnfertilite nedir? Hangi durumlarda infertilite merkezine başvurulmalıdır?

    İnfertilite, kadın veya erkek üreme sisteminde çocuk sahibi olmayı engelleyen yapısal, hormonal, fonksiyonel veya genetik bir bozukluğun sonucunda ortaya çıkmaktadır. Çiftlerin tıbbi öyküsü, yaş...

  • Prof. Dr. Esra Eryaman

    Burun estetiği ameliyat haftası (rinoplasti süreci)

    Burun estetiği ameliyat haftası (rinoplasti süreci)

    Burun estetiği ameliyatı 1 haftalık bir süreçtir. Burunda nefes almada sorun var ise beraberinde hem burun içi hem de burun dışını ameliyat ettiğimiz rinoseptoplasti ameliyatını yaparız. Bur...

  • Prof. Dr. Bengi Başer

    Kalp Yetersizliğinin Nedenleri Nelerdir?

    Kalp Yetersizliğinin Nedenleri Nelerdir?

    Kalp yetmezliğinin, kontrolsüz yüksek tansiyon, kişide ve/veya ailesinde görülen kalp krizi öyküsü, doğumsal anomaliler, kronik akciğer hastalıkları, bazı ateşli hastalıklar, şeker hastalığı, guatr...

  • Prof. Dr. Esra Eryaman

    Kolesteatom nedir?

    Kolesteatom nedir?

    Kolesteatom orta kulakta tekrarlayan iltihabi durumlar sonucunda veya östaki tüpü çalışmasında yetersizlik olduğu durumlarda oluşur. Östaki tüpü orta kulak basıncını eşitlemek için genizden hava ge...

  • Prof. Dr. Esra Eryaman

    Çocuklarda sinüzit

    Çocuklarda sinüzit

    -Çocuklarda neler sinüzit oluşturur? En sık üst solunum yolu enfeksiyonları, büyümüş geniz eti, alerji sinüzit yapan nedenlerdir. Ayrıca burun içi eğriliği, burunda polip olması ve çeşitli immün y...

facebook

Sağlık İletişim Platformu

Sağlığınız için herşey

Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni
Bülent Ergan
Editör
Vedat Gürsel
İletişim: 0850 532 5 236
(CEO)Sitedeki tüm harici linkler ayrı bir sayfada açılır.Sağlık İletişim Platformu harici linklerin sorumluluğunu almaz.

İrtibat Bilgileri

  • Marmara Teknopark Tübitak Gebze Yerleşkesi, 41400 Gebze/Kocaeli
  • 0850 532 5 236 (CEO)

Bülten Aboneliği

    Kişisel verilerin korunması kanununu okudum anladım (KVKK)

    saglikiletisimplatformu.com 2023, All Rights Reserved

    • Hakkımızda
    • Doktorlarımız
    • Videolar
    • Bu Test Nerede Yapılıyor?
    • İletişim